به گزارش خبرگزاری مهر، همایش «شبکه‌های اجتماعی مجازی و زندگی روزمره» به همت انجمن علمی دانشجویی مطالعات فرهنگی و رسانه دانشگاه تهران روز یکشنبه اول خرداد در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
جواد افتاده: شهروندان روزنامه‌نگار در امتداد روزنامه‌نگاران حرفه‌ای قرار دارند
نخستین نشست تخصصی این همایش به موضوع "شبکه‌های اجتماعی مجازی و تغییرات اجتماعی" اختصاص داشت که جواد افتاده به عنوان نخستین سخنران درباره "شبکه‌های اجتماعی مجازی: ابزار نوین روزنامه‌نگاری شهروندی" سخنرانی کرد.
وی در آغاز سخنان خود با اشاره به اینکه امروزه کاربران اینترنتی بسیاری به عنوان شهروند-روزنامه‌نگار فعالیت می‌کنند، گفت: در شبکه‌های اجتماعی مجازی رابطه و پیوند نزدیکی میان کاربران تولیدکننده محتوا و روزنامه‌نگاران شهروندی شکل گرفته است زیرا هر دوی آنها محتوا تولید و در این شبکه‌ها منتشر می‌کنند.
این کارشناس مسائل رسانه افزود: تعریف رسانه‌های شهروندی به تعریف رسانه‌های اجتماعی نزدیک است. اما می‌توان گفت سرآمد رسانه‌های شهروندی امروز، همین شبکه‌های اجتماعی مجازی هستند. البته مفهوم شبکه‌های اجتماعی نخستین بار در سال 1940 در انسانشناسی مطرح شد اما باید توجه داشت که شبکه‌های اجتماعی مجازی اغلب سرویسهای مبتنی بر وب هستند که سرویسهای آنلاین، پلت فرمها یا سایتهایی را شامل می‌شوند که افراد نظرات و علاقمندیهای خود را در آنها بیان کرده و با دیگران به اشتراک می‌گذارند.
افتاده در ادامه از گفتگو به عنوان اصلیترین ویژگی شبکه‌های اجتماعی یاد کرد و گفت: ما در این شبکه‌ها با دموکراتیزه شدن مشارکت افراد مواجهیم. اما باید توجه داشت که این شبکه‌های اجتماعی مجازی کاربردهای بسیاری نیز برای روزنامه‌نگاری شهروندی دارند که در این زمینه می‌توان از گزارش رویدادها، چک کردن حقیقت، دریافت بازخورد لحظه‌ای، کسب شهرت، چک کردن منبع، معرفی فرهنگ شهری و شهروندی و دستیابی به اطلاعات برجسته و محتوای داغ اشاره کرد.
احسان پوری: وضعیت افراد در شبکه‌های رسانه‌ای تعیین کننده وضعیت آنها در جامعه است
احسان پوری سخنران بعدی نشست تخصصی "شبکه‌های اجتماعی مجازی و تغییرات اجتماعی" بود که به بحث درباره "شبکه‌های اجتماعی مجازی؛ مقوم سپهر عمومی" پرداخت و با اشاره به اینکه شبکه‌های اجتماعی مجازی بر محور علاقه، ارزش، ایدئولوژی و نوستالژی شکل می‌گیرند، گفت: در آینده وضعیت افراد در شبکه‌های رسانه‌ای، تعیین کننده وضعیت آنها در جامعه خواهد بود. شبکه‌ها می‌توانند به دولت قویتر یا قدرت بیشتر شهروندان و برجسته شدن منافع اجتماعی منجر شوند. این شبکه‌ها هم می‌توانند برای مراقبت و نظارت متمرکز و ثبت و ضبط مدارک و شواهد به کار روند و هم می‌توانند در خدمت استقلال محلی و مشارکت شهروندان در تصمیم‌گریهای سیاسی قرار بگیرند.
وی افزود: شبکه‌های اجتماعی مجازی فضاهایی هستند که اجازه می‌دهند افراد در جامعه‌ای جدید زندگی کنند. هابرماس معتقد است قلمرو عمومی که آن را سپهر عمومی یا عرصه عمومی می‌نامد، در عصر مدرن احیا شده و در مکانهایی مانند قهوه‌خانه‌ها، قرائت‌خانه‌ها و محافل بحث و گفتگو متجلی شده است. بنابراین به این معنی می‌توان گفت که شبکه‌های اجتماعی، جماعتهایی در وضعیت مدرن و واسطه‌ای میان جامعه و دولتهای مدرن هستند که وارد مسایل مربوط به امر عمومی می‌شوند.
این پژوهشگر مسائل رسانه ادامه داد: از آنجایی که پرداختن به امر عمومی بطور طبیعی باید در سپهر عمومی یا عرصه عمومی صورت بگیرد، جماعتها به یکدیگر وصل می‌شوند و از پیوند آنها قدرتی شکل می‌گیرد. بنابراین گشایش سپهر عمومی باعث خواهد شد جامعه آگاهانه به مسائل عمومی بپردازد و به نوعی خودآگاه شود.
پوری با تأکید بر اینکه شبکه‌های اجتماعی مجازی افقی عمل می‌کنند، تصریح کرد: در این شبکه‌ها کسی قدرت بیشتری دارد که قویتر عمل می‌کند. افراد در این حوزه به طور یکسان بهره می‌برند و می‌توان گفت این شبکه‌ها تمرکزگرا و کلاسیک نیستند و کاربران آنها می‌توانند فعال یا غیرفعال باشند. البته در این شبکه‌ها احتمال بروز خصلت فرقه‌ای و جزیره شدن نیز وجود دارد.
زهره رجبی: ویژگی اصلی شبکه‌های اجتماعی مجازی پویایی آنهاست
زهره رجبی آخرین سخنران نشست تخصصی "شبکه‌های اجتماعی مجازی و تغییرات اجتماعی" بود که درباره "بازنمایی گرایشهای سیاسی کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی مجازی" سخنرانی کرد. وی در آغاز سخنان خود با اشاره به اینکه ما در عصر شبکه‌ها زندگی می‌کنیم و زندگی ما با شبکه‌های اجتماعی پیوند خورده است، گفت: شبکه‌های اجتماعی مجازی محیط مساعدی را برای مشارکت افراد در جامعه مجازی، برقراری روابط نمادین، کشف مجدد خود و باز تعریف هویتهای دینی، اجتماعی، سیاسی و... فارغ از محدودیتها و عوامل سرکوب کننده از طریق تعاملات مجازی و نمادین فراهم می‌کنند.
وی که تحقیق خود را در چارچوب پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با مطالعه موردی فیسبوک انجام داده است، افزود: شبکه‌های اجتماعی مجازی نیاز افراد را به دوستیابی و تبادل اطلاعات تأمین می‌کنند. فیسبوک یکی از این شبکه‌ها بود که نزد کاربران ایرانی اهمیت و جایگاه بالایی پیدا کرد و پر بازدید بودن آن را شاید بتوان به این دلیل دانست که می‌تواند شرایطی را برای بازسازی و خلق مجدد هویتها در فضای مجازی ایجاد کند.
این کارشناس علوم ارتباطات با اشاره به اینکه اینترنت از یک سو آگاهی سیاسی افراد را افزایش می‌دهد و از سوی دیگر آنها را در مناسبات سیاسی درگیر می‌کند، ادامه داد: از آنجایی که فضای عمومی شهری برای گفتگو به ندرت وجود دارد در نتیجه فضای مجازی به عرصه‌ای برای گفتگو تبدیل می‌شود. ویژگی اصلی این فضا و این شبکه‌های اجتماعی مجازی پویایی آنهاست که با توجه به ابزارهایی که در اختیار کاربران قرار می‌دهند سبب می‌شوند تا افراد بهتر بتوانند گرایشات سیاسی خود را نشان دهند.
رجبی در پایان با اشاره به اینکه از نظر هابرماس، گفتگو در عرصه عمومی باید عقلانی - انتقادی بوده و واجد قواعد اخلاق گقتگو باشد، گفت: به نظر می‌رسد عرصه عمومی در فضای مجازی در ایران نه به معنایی هابرماسی بلکه به گونه‌ای دیگر به وجود آمده است و آن معنا، شکل‌گیری عرصه‌ای برای ایجاد، گسترش و تقویت روابط و مناسبات میان افراد با یکدیگر یا به تعبیر دیگر عرصه‌ای برای شکل‌گیری، تقویت و شفاف شدن هنجارها و قواعد اخلاقی است.
ابراهیم اسکندری‌پور: کاربران ایرانی کارکرد شبکه‌های اجتماعی اینترنتی را بازتعریف کرده‌اند
دومین نشست تخصصی همایش "شبکه‌های اجتماعی مجازی و زندگی روزمره" با عنوان "کاربران اینترنتی در شبکه‌های اجتماعی مجازی" با سخنرانی ابراهیم اسکندری‌پور درباره "شبکه‌نگاری کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی اینترنتی" آغاز شد.
وی در آغاز سخنان خود با اشاره به اینکه ما امروزه با جامعه‌ای سایبری مواجهیم که در آن مفهوم شهروند مجازی مطرح است، گفت: شبکه‌های اجتماعی مجازی اصولاً دنیای متفاوتی در جامعه ایران دارند چراکه کاربران ایرانی کارکرد این شبکه‌ها را بازتعریف کرده‌اند.
اسکندری‌پور افزود: به منظور بررسی شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، ابتدا می‌بایست به چیستی این شبکه‌ها، هویتهای موجود در آنها و تعاملات میان اعضای آنها پرداخته شود. برای بررسی چیستی و ماهیت شبکه باید به بنیان مفهومی، دلایل شکل‌گیری و گسترش شبکه، تلقی کاربران از کارکرد و محیط شبکه و همچنین الگوی ساختاری موجود در شبکه توجه کرد.
وی با اشاره به اینکه قدرت شبکه‌سازی یکی از ویژگیهای کاربران ایرانی است، ادامه داد: برای دستیابی به شناخت بنیادی از هویتهای موجود در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، باید به هر حساب کابری یا شناسه به عنوان یک هویت مجازی مستقل نگریست و در نتیجه با این رویکرد می‌توان تعاملات میان اعضای شبکه‌های اینترنتی را نیز به عنوان پدیده‌ای مستقل بررسی کرد. به علاوه این رویکرد می‌تواند مقدمه و زیربنایی برای بررسی و شناخت ارتباط و پیوند دنیای مجازی و غیرمجازی افراد باشد.
این پژوهشگر حوزه علوم ارتباطات تصریح کرد: مسئله اصلی در اینجا عبارت است از بررسی فضای عمومی شبکه‌های اجتماعی اینترنتی از طریق مطالعه هویتهای موجود در آنها و سطح و شیوه تعاملات جاری کاربران در این شبکه‌ها برای دستیابی به شناخت اکتشافی در زمینه شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.
وی با پیشنهاد روش شبکه‌نگاری یا نتنوگرافی برای بررسی این موضوع یادآور شد: شبکه‌نگاری که برای اولین بار در سال 1998 توسط رابرت کوزینتس مطرح شد، عبارت است از روش پژوهش اتنوگرافیک آنلاین برای دستیابی به بینش مشارکت‌کنندگان. به عبارت دیگر، نتنوگرافی یک پژوهش مردم‌نگارانه بهینه شده جهت مطالعه اجتماعات آنلاین است که اطلاعاتی را در زمینه معنا و متن کاربران آنلاین فراهم می‌نماید.
اسکندری‌پور در پایان گفت: هویتهای اختصاصی و منحصر به فرد افراد با عنوان شهروندان جامعه مجازی در هر شبکه به نحوی است که افراد به نوعی یک شبکه اجتماعی را که بیشتر با سلایق فرهنگی و رسانه‌ای آنها سازگارتر است به عنوان اقامتگاه رسمی خود به رسمیت می شناسند. علاوه بر این سعی در تحدید و تعیین دقیق مختصات آن شبکه و حرکت در مسیر آن و حتی گوشزد نمودن آن به دیگران می‌نمایند.
علی اکبر اکبری‌تبار: تحلیل شبکه، روشی سودمند جهت بررسی شبکه‌های اجتماعی مجازی است
علی اکبر اکبری‌تبار دومین سخنران نشست تخصصی "شبکه‌های اجتماعی مجازی و زندگی روزمره" بود که درباره "تحلیل شبکه شبکه‌های اجتماعی مجازی" سخنرانی کرد و در آغاز سخنان خود با اشاره به رشد و گسترش روزافزون و پرسرعت رسانه‌های اجتماعی گفت: وجه مشترک گونه‌های متعدد رسانه‌های اجتماعی، مخاطب محور بودن آنها و تولید محتوا توسط افراد استفاده کننده است، بدین صورت که در رسانه‌های اجتماعی هر فرد محتوایی را که خود تولید یا انتخاب کرده است با دیگر افراد به اشتراک می‌گذارد.
وی افزود: بنا بر آمارهای الکسا، فیسبوک و یوتیوب که گونه‌هایی از رسانه‌های اجتماعی‌اند بعد از گوگل پر بازدیدترین سایتهای جهان بوده‌اند. شبکه‌های اجتماعی مجازی گونه‌هایی از رسانه‌های اجتماعی هستند که بیشترین شباهت را به جامعه انسانی داشته و به فرد امکان برقراری ارتباط با شمار بسیاری از افراد دیگر را فارغ از محدودیتهای زمانی، مکانی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی می‌دهند.
اکبری‌تبار با اشاره به اینکه شبکه‌های اجتماعی را می‌توان همچون زیرمجموعه‌ای از جامعه در نظر گرفت که افراد در آن به زندگی‌ای موازی با زندگی بیرونی خود در جامعه واقعی می‌پردازند و با افراد دیگر ارتباط برقرار می‌کنند، تصریح کرد: نتایج مطالعات محققان مختلف نشان داده است که افراد با حضور در شبکه‌های اجتماعی و استفاده از گونه‌های مختلف رسانه‌های اجتماعی از مزایای حضور در این اجتماع مجازی نظیر حمایت اطرافیان، اطلاعات، عواطف و احساسات برخوردار شده و اغلب جوانب زندگی واقعی خود را که نیازمند حضور فیزیکی افراد در کنار یکدیگر نیست در این اجتماعات مجازی دارا هستند.
وی در پایان با تأکید بر اینکه روش تحلیل شبکه اجتماعی روشی سودمند جهت بررسی شبکه‌های اجتماعی مجازی است، خاطرنشان کرد: روش تحلیل شبکه اجتماعی با در نظر گرفتن موجودیتی اجتماعی شامل حداقل دو فرد و ارتباطات میان آنها به عنوان واحد مشاهده و تحلیل، امکان بررسی روابط اجتماعی و نیز مفهوم گروه اجتماعی را در شبکه‌های اجتماعی مجازی فراهم آورده و به محقق توانایی بررسی چگونگی ساختار خاص روابط درون این شبکه‌ها را می‌دهد.
سارا زند وکیلی: شبکه‌های اجتماعی مجازی تبدیل به مخازن بزرگی از انواع فرآورده‌های فرهنگی شده‌اند
سارا زندوکیلی آخرین سخنران نشست تخصصی "کاربران اینترنتی در شبکه‌های اجتماعی مجازی" بود که با موضوع " تحلیل کارکردهای عکسهای شخصی کاربران در شبکه‌های اجتماعی مجازی" سخنرانی کرد و در آغاز سخنان خود با اشاره به اینکه تارنماهای شبکه اجتماعی، از جمله ابزارهای رسانه‌ای دوره وب 2 هستند، گفت: این تارنماها با تبدیل شدن به رسانه‌های شخصی بسیار پرنفوذ و پر طرفدار با تأثیرگذاری متقابل در وجوه مختلف زندگی مجازی و واقعی افراد، همواره یکی از سوژه‌های جنجالی و بحث برانگیز سالهای اخیر بوده‌اند.
وی افزود: امروزه این شبکه‌ها به دلیل اینکه تبدیل به مخازن بزرگی از انواع فرآورده‌های فرهنگی از قبیل نوشتارها، عکسها، فیلمها و دیگر داده‌های تصویری و غیرتصویری متعلق به کاربرانشان شده‌اند، عرصه‌های پژوهشی مهمی در حوزه‌های مختلف دانش بشری محسوب می‌شوند. از جمله این حوزه‌های مطالعاتی میان‌رشته‌ای، جامعه‌شناسی تصویری است که از ارتباط دو سویه هنرهای تصویری و علوم جامعه‌شناختی تشأت گرفته و به تبیین رابطه عناصر تصویری با زندگی اجتماعی می‌پردازد. این حوزه شامل مطالعه انواع موارد تصویری از جمله گونه‌های تصویری تولید شده در جوامع به عنوان بخشی از فرهنگ آنهاست.
مصطفی قوانلو قاجار: کارکردهای شبکه‌های اجتماعی در هر جامعه‌ای متفاوت است
"تحلیل فرهنگی شبکه‌های اجتماعی مجازی" سومین نشست تخصصی همایش "شبکه‌های اجتماعی مجازی و زندگی روزمره" بود که کار خود را با سخنرانی مصطفی قوانلو قاجار درباره "کارکردهای شبکه‌های اجتماعی مجازی برای دانشجویان" آغاز کرد.
وی در آغاز سخنان خود با اشاره به اینکه شبکه‌های اجتماعی اینترنتی از آخرین دستاوردهای بشر در عرصه فناوری ارتباطی وب 2 هستند، گفت: این شبکه‌ها کارکردهای گوناگون اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ارتباطی دارند و به گفته متخصصان ارتباطات، شبکه‌های اجتماعی بیش از پیش رابطه‌های چهره به چهره را کاهش می دهند.
قوانلو قاجار افزود: کاربران رسانه‌های جدید اجتماعی در دوران کنونی نقش پر رنگتری در تولید محتوا دارند. رسانه‌های اجتماعی به مجموعه سایتها و ابزارهایی گفته می‌شود که در فضای ایجاد شده توسط رسانه‌های نوین از قبیل شبکه‌های ارتباطی، اینترنتی و تلفنهای همراه متولد شده و رشد پیدا کرده‌اند.
وی ادامه داد: اکنون فیس بوک سرشناسترین شبکه اجتماعی اینترنتی است که با استقبال بسیاری مواجه شده است. این شبکه بیش از پانصد میلیون جمعیت دارد که سومین منطقه پر جمعیت جهان پس از چین و هند به شمار می‌آید. در هر ثانیه هشت کاربر جدید در این سایت ثبت‌نام می‌کنند که در این میان به طور معمول دانشجویان یکی از اصلیترین فعالان در این شبکه‌ها هستند.
این پژوهشگر حوزه رسانه تصریح کرد: شبکه‌های اجتماعی اینترنتی به عنوان منبعی برای تعیین سطح سرمایه اجتماعی می‌توانند مورد سنجش قرار بگیرند. اعتماد به عنوان سنگ‌بنای سرمایه اجتماعی و عامل تعیین کننده سطح سرمایه اجتماعی باید مورد توجه قرار گیرد چرا که امروزه اعتماد به شبکه‌های اجتماعی اینترنتی می‌تواند عاملی مهم برای میزان استفاده و نحوه استفاده از این شبکه‌ها باشد.
وی با اشاره به تحقیق خود که بر مبنای روش پیمایش انجام گرفته است، یادآور شد: با ارزیابی کلی پاسخهای مربوط به سرمایه اجتماعی می‌توان مشاهده کرد بیش از 57 در صد پاسخ‌دهندگان به شبکه اجتماعی در حد متوسط اعتماد دارند و نزدیک به 48 در صد دانشجویان یک دقیقه تا نیم ساعت از وقت خود را در فیسبوک می‌گذرانند. بر اساس اعلام سایت فیس بوک پنجاه در صد از کاربران هر روز به این سایت مراجعه می‌کنند. این در حالی است که این آمار در بین دانشجویان ایرانی که استفاده کنندگان اصلی اینترنت در ایران را تشکیل می‌دهند، تنها 39 در صد است.
وی در پایان سخنان خود گفت: کارکردهای شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های اجتماعی در هر جامعه‌ای متفاوت است. آمار استفاده کنندگان از این شبکه‌ها در ایران پایینتر از آمار جهانی است و بیش از هفتاد در صد از دانشجویان با وجود فیلتر شدنها همچنان در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند. با این همه اما باید به این نکته اشاره کرد که کارکردهای اقتصادی و نیز فعالیتهای خیریه و عام‌المنفعه شبکه‌های اجتماعی مجازی همچنان ناشناخته باقی مانده‌اند.
احسان شاه قاسمی: دوستیهای دگرجنس‌خواهانه مجازی با جهان‌نگری وسیعتر ارتباط دارند
احسان شاه قاسمی دیگر سخنران نشست تخصصی "تحلیل فرهنگی شبکه‌های اجتماعی مجازی" بود که به بحث درباره دوستیابی در شبکه‌های اجتماعی مجازی پرداخت و گفت: از نگاه پدیدارشناسانه می‌توان گفت بودن ما در جهان است که تعیین می‌کند ما جهان را چگونه می‌بینیم. نکته دیگر این است که شکل اصیلی از دیدن وجود دارد که باید به آن توجهی ویژه داشت.
وی افزود: بحث عشق سیال یکی از همین مفاهیم پدیدارشناسانه است. زیگموند باومن یکی از اندیشمندان معاصر است که به بحث درباره عشقهای مجازی می‌پردازد که مبتنی بر مباحث وی می‌توان به موضوع دوستیابی در فضای مجازی پرداخت.
شاه قاسمی گفت: تحقیقات من نشان می‌دهد دوستیهای دگرجنس‌خواهانه با جهان‌نگری وسیعتر ارتباط دارند. از سوی دیگر به نظر می‌رسد کسانی که منزوی‌تر هستند آسیبهای بیشتری از این دوستیها می‌بینند. همچنین کسانی که بیشتر در پی دوستیهای دگرجنس‌خواهانه‌اند، افسرده‌ترند.
رضا رحمتی: همبستگی ملی در شبکه‌های اجتماعی مورد خدشه قرار نگرفته است
رضا رحمتی آخرین سخنران نشست تخصصی "تحلیل فرهنگی شبکه‌های اجتماعی مجازی" بود که به بحث درباره "واکاوی میزان همبستگی ملی و هم‌سویگی هویتی در شبکه‌های اجتماعی" پرداخت و در آغاز سخنان خود گفت: تاریخ روابط بین‌الملل، همواره تاریخ کنشگران دولتی بوده است. حال آنکه از دهه هفتاد سازمانهای بین‌المللی نیز در این عرصه نقش بازی کرده‌اند و در ادامه از دهه نود، آگاهی فردی نیز در این عرصه ایفای نقش کرده است.
وی افزود: نباید از آگاهی، دانش و توانمندی اطلاعاتی به عنوان کنشگرانی نقش‌ساز در معادلات بین‌الملل غافل شد. فضای صورت‌بندی شده توسط این کنشگر مجازی ضمن اینکه تأثیری بی‌مناقشه بر ساختار می‌گذارد بر مجموعه مخاطبان خود نیز تأثیرگذار است.
این پژوهشگر روابط بین‌الملل با اشاره به وجود قومیتهای گوناگون در ایران به طرح این پرسش پرداخت که آیا جهانی شدن و استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی عامل ایجاد همبستگی اجتماعی - ملی شده یا موجب شکاف گردیده است؟
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد شکاف دیجیتال به دلیل عدم توازن در توزیع اطلاعات بین نیروهای مختلف اجتماعی، زمینه‌های بسیاری برای دگرخواهی هویتی و تأثیر بر زندگی همگونه سیاسی و ملی ایجاد نمی‌کند. همچنین جهانی شدن عامل بازگشت به هویت مادر یعنی حوزه تمدنی فارسی زبان نیز بوده است.
رحمتی در پایان سخنان خود با اشاره به سه نظریه کاهش منازعات قومی، افزایش تنشهای قومی و نظریه‌پردازیهای متفاوت فرهنگی و اجتماعی در رابطه با میزان همبستگی ملی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی گفت: به نظر می‌رسد میزان همبستگی ملی در شبکه‌های اجتماعی مورد خدشه قرار نگرفته بلکه بازتعریفی از آن بر اساس تئوری ناهمبستگی ادراکی صورت گرفته است. بنابراین شبکه‌های اجتماعی مجازی تغییر زیادی در هویت فارسی‌زبانان در ایران ایجاد نکرده‌اند.
دکتر علیرضا دهقان: با ظهور شبکه‌های مجازی، آرمان روزنامه‌نگاری احیا شده است
چهارمین نشست تخصصی همایش "شبکه‌های اجتماعی مجازی و زندگی روزمره" به موضوع نقد و بررسی مطالعات شبکه‌های اجتماعی مجازی در ایران اختصاص داشت که در آغاز آن دکتر علیرضا دهقان با اشاره به آرمان و ایده‌آل روزنامه‌نگاری گفت: آرمان کلاسیک روزنامه‌نگاری این بوده است که روزنامه‌نگاری باید اطلاعات خوب و مفید برای شهروندان فراهم کند تا این اطلاعات به انتخاب درست شهروندان در عرصه سیاسی بینجامد.
وی افزود: با مسلط شدن شرکتها و سازمانهای اقتصادی بزرگ در کشورهای غربی و دولتها در کشورهای جهان سوم و کمتر توسعه یافته بر رسانه‌ها، روزنامه‌نگاری به صورت محدود و کنترل شده و گاهی نیز به صورت تحریف شده در آمد.
عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: با ظهور شبکه‌های مجازی، آرمان روزنامه‌نگاری مجدداً احیا شد چرا که شبکه‌های اجتماعی این امکان را فراهم کردند تا شهروندان نه تنها مصرف کننده اطلاعات باشند بلکه در تولید و توزیع اطلاعات نیز مشارکت کنند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: وجه دیگر شبکه‌های اجتماعی برقراری ارتباط میان شهروندان است که در کنار احیای آرمان روزنامه‌نگاری سبب شده است تا شبکه‌های اجتماعی نقش مهمی را در جهان امروز بازی کنند.
مدیر گروه ارتباطات دانشگاه تهران در پایان سخنان خود با اشاره به تفاوت میان شبکه‌های اجتماعی مجازی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه خاطرنشان کرد: این شبکه‌ها در کشورهای توسعه یافته در امتداد سایر رسانه‌ها قرار می‌گیرند و به عنوان آلترناتیو عمل نمی‌کنند و آن چیزی که اهمیت بیشتری دارد وجه ارتباطی آنهاست در حالیکه شبکه‌های اجتماعی در کشورهای در حال توسعه نقش آلترناتیو را بازی می‌کنند.
دکتر شیرین احمدنیا: در شبکه‌های اجتماعی زمینه بروز خلاقیتها را ملاحظه می‌کنیم
دکتر شیرین احمدنیا دیگر سخنران این همایش بود که با اشاره به کارکردهای متفاوت شبکه‌های اجتماعی گفت: در شبکه‌های اجتماعی فضایی ایجاد شده که کاربران به جبران محدودیتها و موانع فضای واقعی زندگی می‌پردازند. در این شبکه‌های مجازی فرصتی ایجاد شده برای تعاملات، ارتباطات و انتقال پیام و سایر کارکردها که نسل جوان بهخوبی از آن استفاده می‌کنند. البته در این حوزه محدودیتهایی هم وجود دارد ولی ما زمینه بروزه خلاقیتها را ملاحظه می‌کنیم.
عضو هيئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: نکته حائز اهمیت دیگر این است که این فضای جدید، موضوع تحقیقات دانشگاهی شده‌اند. برهه خاص زمانی، شرایط تاریخی و فضای اجتماعی-فرهنگی-سیاسی بستری فراهم کرده که در دوره زمانی نسبتا کوتاهی شاهد تحولات و تغیرات قابل توجهی باشیم. از آنجایی که علوم اجتماعی و مطالعات ارتباطی به موضوعات روز جامعه می‌پردازند به سراغ این حوزه جدید اجتماعی رفته‌اند و تحقیقات جالب توجهی هم صورت گرفته است. به‌عبارتی پژوهش‌های طرح شده موج جدیدی از تحقیقات هستند که امیدوارم زمینه گسترش آنها فراهم بیاید و برخی محدودیتهای موجود برطرف شود.
دکتر بهزاد دوران: شبکه‌های اجتماعی در حوزه‌هایی مختلف نقش مهمی ایفا می‌کنند
دکتر بهزاد دوران آخرین سخنران همایش "شبکه‌های اجتماعی مجازی و زندگی روزمره" بود که در آغاز سخنان خود ضمن اشاره به پتانسیلهای بسیاری که شبکه‌های اجتماعی دارند، گفت: شبکه‌های اجتماعی در حوزه‌هایی چون اقتصاد، مدیریت، کارآفرینی، بنگاههای اقتصادی و اقتصاد دانش-محور نقش مهمی را ایفا می‌کنند که متأسفانه در ایران کمتر به آنها توجه می‌شود.
وی افزود: مباحث حقوقی و اخلاقی نیز از آن دست مسایلی هستند که لازم است در بحث از شبکه‌های اجتماعی مورد توجه جدی قرار گیرند. به ویژه که می‌توان به نقش شبکه‌های اجتماعی در مسایل گوناگون اذعان کرد که انقلابها و خیزشهای اجتماعی در کشورهای عربی در چند ماه اخیر نمونه‌ای از کارکرد سیاسی این شبکه‌هاست.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران ادامه داد: حوزه بهداشت و سلامت، بحث آموزش و موضوع زبان نیز از دیگر حوزه‌ها و موضوعاتی هستند که محققان علوم اجتماعی از آنها غافلند و کمتر به آنها می پردازند.
دکتر بهزاد دوران در پایان گفت: ما از زندگی آنلاین خود به زندگی واقعی و از زندگی واقعی خود به زندگی آنلاینمان در حرکت و نوسان دائمی هستیم و در واقع آنچه را که در واقعیت می‌شنویم در زندگی آنلاینمان بیان می‌کنیم و بر عکس آنچه در زندگی آنلاین تجربه می‌کنیم در رندگی واقعی‌مان نیز وارد می‌کنیم.
